Etiopatogeneza rozwoju zaćmy u pacjentów z cukrzycą jest wieloczynnikowa.
Ryzyko rozwoju zaćmy wzrasta wraz z wiekiem i jest Ściśle połączone z hiperglikemią (poziomem hemoglobiny glikowanej) oraz czasem trwania choroby. Hiperglikemia powoduje zmiany refrakcji soczewki na skutek podwyższenia stężenia glukozy w cieczy wodnistej, a następnie przenikania glukozy do soczewki, gdzie ulega ona konwersji w niemetabolizowany i zatrzymywany w soczewce sorbitol. Kumulacja sorbitolu powoduje wzrost ciśnienia osmotycznego, a w konsekwencji wzrastaj ące uwodnienie soczewki. Zmiany biochemłczne soczewki zaburzają również zdolność akomodacji doprowadzając do przedwczesnej presbyopii. Zmiany refrakcji w cukrzycy są niestałe i często powodują konieczność zmiany korekcji okularowej nawet w okresie kilku tygodni. / Rozwój zaćmy w cukrzycy
Za przyspieszony rozwój zaćmy w cukrzycy odpowiada również zwiększony stres oksydacyjny, aktywacja szlaku poliolowego (patrz rozdział 2.1) oraz gromadzenie w soczewce zaawansowanych produktów końcowych glikacji (AGE — advanced glycation end-products). W wyniku tych wszystkich procesów, pacjenci z cukrzycą chorują na zaćmę pięć razy częściej niż osoby bez cukrzycy. Cukrzyca predysponuje szczególnie do rozwoju zaćmy podtorebkowej i korowej, mniej do rozwoju innych rodzajów zaćmy. Dla cukrzycy młodzieńczej (typu 1) charakterystyczna jest natomiast zaćma typu „płatki śniegu”.
Rozpoznanie / Rozwój zaćmy w cukrzycy
Objawy zgłaszane przez pacjentów z zaćmą to głównie pogorszenie ostrości wzroku do dali i do bliży, częsta konieczność wymiany stosowanej korekcji okularowej, światłowstręt, wydłużona adaptacja do zmiany oświetlenia w pomieszczeniach, a także dwojenie jednooczne. Rozpoznanie zaćmy przeprowadza lekarz okulista na podstawie badania przy użyciu lampy szczelinowej. Jedynym skutecznym postępowaniem leczniczym jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego. Wybór czasu leczenia uzależniony jest od zgłaszanych przez pacjenta dolegliwości, głównie pogorszenia ostrości wzroku. / Rozwój zaćmy w cukrzycy
Historycznie (w erze chirurgicznego, zewnątrztorebkowego usuwania zaćmy), operacja zaćmy u pacjentów z cukrzycą była zwykle odraczana i wykonywana później niż u osób bez cukrzycy. Działo się tak ze względu na wysokie ryzyko śródoperacyjnych i pooperacyjnych powikłań (takich, jak zapalenie wnętrza gałki ocznej, neowaskularyzacja tęczówki, jaskra neowaskulama oraz progresja retinopatii cukrzycowej siatkówki), a także gorszych wyników operacji. Ostrość wzroku, przy której dokonywano kwalifikacji do operacji zaćmy wynosiła 0,1-0,2. Według danych z 1994 roku, tylko około 30% pacjentów z zaćmą i cukrzycą uzyskiwało po operacji zaćmy ostrość wzroku lepszą niż 0,5.
Obecnie, przy zastosowaniu techniki fakoemulsyfikacji, pomimo że pacjenci z cukrzycą nadal stanowią grupę zwiększonego ryzyka rozwoju powikłań, wyniki pooperacyjnej ostrości wzroku u pacjentów z cukrzycą są porównywalne do wyników uzyskiwanych w populacji ogólnej. W wieloośrodkowym badaniu z 2006 roku, 75% pacjentów z cukrzycą uzyskało pooperacyjną ostrość wzroku 0,4 i lepszą. W związku z tym graniczna ostrość wzroku, przy której pacjent zostaje zakwalifikowany do przeprowadzenia operacji zaćmy wynosi obecnie 0,6. / Rozwój zaćmy w cukrzycy
Warto wspomnieć, że poza poprawą ostrości wzroku, przeprowadzenie operacji zaćmy i uzyskanie u pacjentów z cukrzycą dobrej przezierności ośrodków optycznych oka, umożliwia (lub przynajmniej ułatwia) również ocenę dna oka pod kątem rozwoju retinopatii cukrzycowej, a także przeprowadzenie fotokoagulacji siatkówki.
Artykuł dotyczy „Cukrzycowej choroby oczu” i jest częścią cyklu. Niebawem opublikujemy kolejne zagadnienia związane z tematem.
Źródło: „Cukrzycowa choroba oczu” pod redakcję prof. dr. hab n. med. Edwarda Wylęgały i prof. dr. hab. n. med. Edwarda Franka
Zapraszamy na stronę www z rejestracją online > kliknij tutaj. Zobacz artykuł o cukrzycy > kliknij tutaj. Wejdź na www POZ > kliknij tutaj.
